Back Heelal Afrikaans Universum ALS ጠፈር Amharic Universo AN فضاء كوني Arabic ܬܒܝܠ ARC كون ARY كون ARZ বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড Assamese Kainat Azerbaijani
 | Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
| Universu | |
|---|---|
| universu | |
 | |
 |
Universu[1] ye una pallabra que remanez del llatín: Universum, qu'al empar remanez de unus ("ún") y versus ("vuelta"). Sofitándose nes observaciones del Universu adicable, los físicos intenten describir el continu Espaciu-tiempu nel que nos afayamos, xunto con tola materia y enerxía esistentes nél. El so estudiu, nes mayores escales, ye l'oxetu de la cosmoloxía, disciplina sofitada n'astronomía y la física, na que se describe tol aspeutu d'esti universu colos sos fenómenos.
- Edá: l'Universu tien 13.700 millones d'años (marxe d'error cercanu al 1%).
- Destín final: les pruebes sofiten la Big Rip o Teoría del Resgón o Teoría del espardimientu permanente del Universu. A desemeyanza del "Big Crunch", nel que too s'adensa nun solu puntu, nel "Big Rip", l'Universu convertiríase en partícules subatómiques flotantes que permaneceríen pa siempres separtaes, ensin cohesión gravitatoria nin enerxía dalguna.
La teoría más aceutada anguaño sobro la formación del Universu ye'l modelu del Big Bang, que describe l'espardimientu del espaciu-tiempu a partir d'una 'singularidá espaciutemporal. L'Universu esperimentó un rápidu periodu d'inflación cósmico qu'afaró con toles irregularidaes aniciales. De magar esi intre, l'universu espardióse y convirtióse en daqué más estable, más fríu y más sonce. Les variaciones menores na distribución de la masa dieron como resultes de la dixebra fractal, estayes que s'afayen nel universu actual, como por exemplu los cúmulos de galaxes.
- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: universu